تقویت فرهنگ شهروندی نیاز کلان‌شهر شیراز/ رشد زیرساخت‌های فرهنگی و فرهنگ شهروندی
زندگی در شهر، آن هم یک کلان‌شهر با تنوع فرهنگی، تاریخ، اقوام و آداب و رسوم و خاص، نیاز به آشنایی بافرهنگ شهروندی و شهرنشینی دارد. این آشنایی در بستر زمان و با ترویج و آگاهی شهروندان از حق‌وحقوق خود از یک سو و شناخت مسئولیت‌های خود به‌عنوان یک شهروند شکل می‌گیرد. فرهنگ شهروندی که مجموعه‌ای از ارزش‌ها، نگرش‌ها و قوانین مشترک اجتماعی را در بر می‌گیرد و دربردارنده احساس تعلق، تعهد و احترام متقابل است و علاوه بر یادگیری زندگی جمعی، شامل کسب ارزش‌ها، نگرش‌ها، مهارت‌ها و وفاداری به تعهدات شهروندی را نیز شامل می‌شود . فرهنگ شهروندی، باید همراه و هم پای توسعه عمرانی و زیرساختی یک شهر رشد کرده و شکل بگیرد. در واقع این فرهنگ شهروندی است که نشان می‌دهد یک شهر تا چه حد از توسعه‌یافتگی شهری برخوردار است.
اگر در شهری گردوخاک پروژه‌های عمرانی روی توسعه همه‌جانبه فرهنگی که فرهنگ شهروندی را نیز در بر می‌گیرد بنشیند، وضعیت شهر و آینده ساکنان آن حال خوشی نخواهد داشت. اصل حفظ و نگهداری یک شهر جدا از فعالیت‌های شهرداری‌ها به دست مردم اتفاق می‌افتد.
شهر هرچه بزرگ‌تر، زندگی درآن سخت‌تر و البته پرهزینه‌تر است. ساخت‌وساز و گسترش چنین شهری باتوجه‌به جمعیت بالای آن و تعریف پروژه‌ها و ابرپروژه‌ها مستلزم اختصاص و صرف بودجه بسیار زیادی است. اما دراین‌بین نباید از نقش فرهنگ شهروندی در توسعه شهرها غافل شد. شهر زیبا و با امکانات فراوان نیز اگر فرهنگ شهروندی درآن رشد نکرده باشد به‌زودی دچار نازیبایی و ازبین‌رفتن فضای بصری و تخریب معابر و اماکن خواهد شد.
شیراز شهر فرهنگ و ادب است که متناسب با مردم و جمعیتش نیازمند احداث پروژه‌های زیر ساختی عمرانی در حوزه‌های مختلف اعم از پل‌ها، زیرگذرها، پارک و باغ و فضای سبز و… است. پروژه‌های بزرگ و کوچک عمرانی در گوشه‌وکنار این شهر در حال ساخت و بهره‌برداری هستند تا مردم شهر زندگی در این شهر را با دغدغه‌های کمتر پشت سر بگذارند. ولی باید در کنار این ساخت‌وسازها، کارگاه‌های فرهنگی و به‌ویژه ترویج فرهنگ شهرنشینی و شهروندی نیز برپا شود.
آیا برای رشد زیرساخت‌های فرهنگی و فرهنگ شهروندی ابرپروژه‌ای تعریف شده است؟ ابرپروژه نه به معنای یک پروژه عمرانی بلکه به مفهوم یک برنامه. برای آگاهی‌بخشی و آموزش خانواده‌ها، دانش‌آموزان و جوانان و… این شهر چه راهکاری را ترسیم کرده‌ایم؟
در واقع شهرداری‌ها با کمک به رشد فرهنگی و فرهنگ شهروندی پشتوانه محکمی در حفظ و نگهداشت سرمایه‌های شهری خود ایجاد کرده و از سوی دیگر بسیاری از هزینه‌های خود را پایین می‌آورند. پس به همان اندازه که ساخت و توسعه فیزیکی و عمرانی شهر اهمیت دارد، توسعه فرهنگی باتکیه‌بر تقویت فرهنگ شهروندی نیز لازم است. فرهنگ شهروندی اگر منجر به پرورش شهروند فرهنگی بینجامد، جای امیدواری دارد؛ زیرا به هدف خود برای رشد همه‌جانبه شهر کمک کرده است. بخش مهمی از فرهنگ عمومی هر جامعه‌ای سبک زندگی، سلامت و شادابی مردم آن شهر را دربرمی گیرد. از طرف دیگر تبدیل ساکنان یک شهر که اغلب آنها با مهاجرت از شهرهای دیگر یا رهاکردن روستاها شهرنشین شدن به شهروند، مستلزم ترویج و گسترش فرهنگ شهرنشینی است.
اینکه یک شهروند بداند که ریختن زباله و آشغال در پارک و خیابان و جوی آب، چهره‌ی شهر را نازیبا و محیط را آلوده می‌کند و آن را همچون خانه خود بداند، یعنی از فرهنگ شهروندی برخوردار است و یا بالعکس.
باید از متولیان شهر و فرهنگ پرسید، چه برنامه‌های تبلیغاتی، رسانه‌ای و آموزشی برای این مسئله مهم تدارک‌دیده‌شده است؟ فضای مجازی این روزها همه را تحت‌تأثیر خود قرارداد است. اگر یک بازی وارداتی در فضای مجازی میلیون‌ها نفر را به خود جذب می‌کند تا برای آن وقت بگذارند، برای رشد مبانی فرهنگ شهروندی نیز می‌توان این مقوله استفاده خلاقانه‌ای کرد. یقیناً رشد فرهنگ شهروندی با ساخت فرهنگ‌سرا و سینما و پارک اتفاق نمی‌افتد؛ زیرا استفاده از این مکان‌ها که باهدف آسایش و گذران اوقات خوش برای مردم احداث شده است، خود نیاز به فرهنگ شهروندی دارد.
پس، توسعه متوازن عمرانی و فرهنگی آن‌هم به معنای فرهنگ شهرنشینی و شهروندی، می‌تواند یک کلان‌شهر را برای ارتقا و رشد در سایر سطوح مهیا کند. در شماره‌های آینده به برخی از معضلات و ناهنجاری‌ها که نشان از عدم ترویج و آگاهی از فرهنگ شهروندی است خواهیم پرداخت.
انتهای پیام/ عبدالرضا حیدری
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید