گزارش اختصاصی| آینده مبهم تونل ملل/ تونل ملل: راه نجات یا بن‌بست شهری؟/ شهردارشیراز: به دنبال مقابله نیستیم
رضا صادقی زاده – سلام دنا/
در دل کوه‌های شیراز، تونلی حفر می‌شود که مدیران شهرداری اعتقاد دارند همچون رگی حیاتی، می خواهد نبض تر افیک شهر را تنظیم کند. تونل ملل، پروژه‌ای بلندپروازانه که سودای عبور از دل سنگ‌ها را در سر می‌پروراند تا مسیر را برای مسافران شهر هموار سازد. اما در این میان، صداهایی نیز به گوش می‌رسد که از پیامدهای ناخوشایند این حفاری عظیم می‌گویند. صداهایی که هشدار می‌دهند مبادا در پی گشودن این شاهراه زیرزمینی، طبیعت شهر قربانی شود و ترافیک سرریز گشته، بار دیگر خیابان‌ها را در تسخیر خود درآورد.حال باید دید سرنوشت این پروژه عظیم که آینده ترافیکی شیراز را رقم خواهد زد، به کدام سو رهنمون خواهد شد؟. آیا تونل ملل، نقبی است به سوی آینده‌ای روشن‌تر برای حمل‌ونقل شهری یا گامی است در وادی تردید و ابهام؟ پاسخ این پرسش را تنها زمان خواهد داد، آنگاه که تونل ملل، دهان باز کند و خودروها را در دل خود فرو برد تا شهر را از چنگال ترافیک برهاند یا شاید هم خود طعمه هیولای ترافیک شود. بی‌تردید، این سرنوشتی است که تنها با تدبیر و آینده‌نگری مدیران شهری رقم خواهد خورد.
به گزارش سلام دنا؛ همزمان با سفر وزیر کشور به شیراز، عملیات اجرایی تونل ملل آغاز شد. این پروژه که به عنوان یکی از محورهای مواصلاتی جدید شهر شیراز معرفی شده، هنوز به هفته نکشیده، موجی از واکنش‌ها، اعتراض ها و انتقادهای تند و آرام را در فضای مجازی برانگیخته است. گویی این تونل، نه تنها قرار است مسیری زیرزمینی در دل شهر بگشاید، بلکه راهی به سوی بحث‌های داغ شهری نیز گشوده است.
تونل ملل، غول ترافیک را مهار می‌کند
محمدحسن اسدی، شهردار شیراز، با اشتیاق از این پروژه سخن می‌گوید. او تونل ملل را یکی از بزرگترین پروژه‌های عمرانی شهر معرفی می‌کند که با طولی برابر 2000 متر و عرض حفاری 16 متر، قرار است با اعتباری بالغ بر 27 هزار میلیارد ریال به ثمر بنشیند. اسدی با لحنی امیدوارانه می‌گوید: “این پروژه که در کنار بزرگراه آیت‌الله حائری شیرازی قرار دارد، از اهمیت ویژه‌ای برای توسعه شهر شیراز برخوردار است.”
صدای مخالفان: تونلی به سوی فاجعه؟
در مقابل خوش‌بینی شهردار، صدای مخالفان هم بلند است. نواب قائدی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل و ترافیک شورای پنجم شهر شیراز، با لحنی هشدارآمیز می‌گوید: “اجرای تونل ملل می‌تواند یک فاجعه ترافیکی با اثرات مخرب زیست محیطی به همراه داشته باشد.”
قائدی با اشاره به اینکه هیچ یک از اسناد بالادستی، از جمله طرح جامع حمل و نقل، چنین پروژه‌ای را پیشنهاد نکرده‌اند، نگرانی‌های خود را این‌گونه بیان می‌کند: “اجرای این تونل، حجم ترافیک فعلی خیابان وکلا و ایمان جنوبی را افزایش خواهد داد و صف‌های طولانی روزانه، راه‌بندان و افزایش آلاینده‌های زیست محیطی را به همراه خواهد داشت.”
تونل ملل: راه نجات یا بن‌بست شهری؟
شهردار شیراز در واکنش به این انتقادها، در جمع خبرنگاران تصویری متفاوت ارائه می‌دهد. او با تأکید بر اینکه ساخت این تونل منجر به افزایش ترافیک در محور قصردشت و همت شمالی نخواهد شد، می‌گوید: “مسیر تونل ملل برعکس بوده و یک مسیر خروجی یک طرفه است که با اجرای آن ترافیک از سمت همت شمالی و قصر دشت به کمربندی اکبر آباد هدایت می‌شود.”
اما آیا این توضیحات می‌تواند نگرانی‌های موجود را برطرف کند؟ آیا تونل ملل واقعاً راه نجات شیراز از ترافیک است یا خود به بن‌بستی در مسیر توسعه شهری بدل خواهد شد؟
صدای عقل و احتیاط: توقف موقت پروژه
در میان این جدال نظرات، صدای عقل و احتیاط نیز به گوش می‌رسد. معاون عمرانی استاندار فارس با ارسال نامه‌ای، خواستار توقف اجرای این پروژه تا زمان ارائه مستندات مربوط به مطالعات حمل و نقل و زیست محیطی شده است. محمود رضایی تأکید می‌کند: “شروع هر پروژه عمرانی بزرگ مقیاس مانند تقاطع‌های غیر هم سطح، بزرگراه و تونل مستلزم اخذ تأییدیه از شورای ترافیک استان و شورای عالی ترافیک شهرهای کشور و در نظر گرفتن مفاد ماده 22 قانون برنامه هفتم توسعه است.”
این درخواست، نشان از اهمیت بررسی‌های دقیق و همه‌جانبه قبل از اجرای چنین پروژه‌های بزرگی دارد. آیا این توقف موقت می‌تواند فرصتی برای بازنگری و بهبود طرح باشد و یا همانگونه که برخی اعتقاد دارند به نمادی برای مقابله های سیاسی در دوران گذر مدیریتی از دولت سیزدهم به چهاردهم شده است که شهردار شیراز نیز یکی از گزینه های سکانداری استانداری فارس دولت جدید مطرح شده گردیده است؟
شهردار: به دنبال مقابله نیستیم
شهردار شیراز در واکنش به این درخواست، لحنی مصالحه‌جویانه در پیش می‌گیرد. او می‌گوید: “به دنبال مقابله نیستیم و تلاش می‌کنیم با جلسات اقناعی با مسئولان، چالش‌های موجود را رفع کنیم.” اسدی با اشاره به اینکه برای اجرای این پروژه حداقل 6 ماه کار مطالعاتی در زمینه‌های فنی، ترافیکی و زیست محیطی انجام شده، از منتقدان می‌خواهد مطالعه‌ای ارائه دهند که نشان‌دهنده تخریب‌های زیست محیطی باشد.
اما آیا این مطالعات 6 ماهه کافی است؟ آیا نباید برای پروژه‌ای به این بزرگی، مطالعات گسترده‌تر و طولانی‌تری انجام شود؟
تونل ملل: نقشی فراتر از ترافیک
هادی شه دوست شیرازی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری شیراز، بُعد دیگری از اهمیت این پروژه را مطرح می‌کند. او می‌گوید: “نقش این تونل را می‌توان در حوزه پدافند غیر عامل تعریف کرد.” شه دوست با اشاره به حوادثی مانند سیل سال 98 که باعث مسدود شدن مبادی ورودی شهر شد، تأکید می‌کند که این تونل می‌تواند در چنین شرایطی نقش حیاتی ایفا کند.این دیدگاه هم در نوع خود می تواند جالب باشد، پدافند غیرعامل مساله مهم و حائز اهمیتی است که متاسفانه مسئولان در فارس به آن کمتر توجه می کنند.
یک طرفه به سوی آینده یا بن‌بست توسعه؟
علیرضا اسکندری، عضو شورای شهر شیراز، با نگاهی به ساختار شهری شیراز، می‌گوید: “روند رشد این کلانشهر به صورت طولی انجام شده و همین موضوع باعث شده دسترسی به پیرامون شهر با محدودیت‌هایی همراه باشد.” او هدف از اجرای این طرح را مدیریت ترافیک سطح شهر عنوان می‌کند و تأکید دارد که این تونل صرفاً خروجی ترافیک از مرکز شهر به رینگ‌های پیرامونی را انجام خواهد داد.
اما آیا این رویکرد یک طرفه، پاسخگوی نیازهای پیچیده یک کلانشهر است؟ آیا نباید به جای تمرکز بر خروج ترافیک، به فکر کاهش تولید ترافیک در مرکز شهر بود؟
شیراز در مسیر توسعه یا تردید
پروژه تونل ملل شیراز، نمادی از چالش‌های توسعه شهری در ایران امروز است. از یک سو، نیاز به بهبود زیرساخت‌های شهری و حل معضل ترافیک، ضرورتی انکارناپذیر است. از سوی دیگر، نگرانی‌های زیست محیطی و تردیدها درباره کارآمدی چنین پروژه‌هایی، نمی‌تواند و نباید نادیده گرفته شود.
این پروژه، همچون آینه‌ای، تصویری از تضادها و تعارض‌های موجود در مدیریت شهری را بازتاب می‌دهد. تضاد میان نیاز به توسعه سریع و ضرورت حفظ محیط زیست، تعارض میان دیدگاه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت در برنامه‌ریزی شهری، و چالش ایجاد توازن میان نیازهای فعلی و آینده شهر.
به نظر می رسد تونل ملل، بیش از آنکه صرفاً یک پروژه عمرانی باشد، آزمونی برای مدیریت شهری شیراز است. آزمونی که نتیجه آن می‌تواند الگویی برای سایر کلانشهرهای ایران باشد. آیا مدیران شهری قادر خواهند بود با در نظر گرفتن همه جوانب، تصمیمی بگیرند که هم پاسخگوی نیازهای امروز باشد و هم آینده شهر را تضمین کند؟
در پایان، شاید بتوان از زبان حافظ شیرازی گفت:
“راهی است راه عشق که هیچش کناره نیست
آنجا جز آن که جان بسپارند چاره نیست”
مسیر توسعه شهری، راهی بی‌کناره است که نیازمند تعهد، دانش و از خودگذشتگی است. آیا مدیران شهری شیراز آماده‌اند تا در این راه، جان بسپارند و تصمیمی بگیرند که نه تنها امروز شیراز، بلکه آینده این شهر تاریخی را نیز تضمین کند؟ پاسخ به این پرسش، نه تنها سرنوشت تونل ملل، بلکه مسیر توسعه شیراز را رقم خواهد زد.
انتهای پیام/م
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید