تجربه‌گردانی معلمان ورزش؛ طرحی نوآورانه در فارس
در گفتگوی اختصاصی سلام‌دنا با سید کاظم حسینی، معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان فارس، پرورش دانش آموزان ورزشکار مورد تأکید قرار گرفت. این مصاحبه به موضوعات مهمی از جمله بررسی وضعیت آمادگی جسمانی دانش آموزان ، دسترسی عموم به وسایل ورزشی فضاهای ورزشی در استان و شاخص های مؤثر در ترویج ورزش پرداخت. همچنین، مسائلی مانند شاخص های آمادگی جسمانی و تمرکز اصلی تربیت بدنی مطرح شد. این گفت و گو نشان داد که علیرغم پیشرفت‌های صورت گرفته، هنوز چالش‌های جدی در زمینه توسعه ورزش در مدارس و قهرمانی های ورزشی وجود دارد.بخش دوم این گفت و گو را بخوانید.
جامعه ورزشکار؛ دانش آموز ورزشکار
سید کاظم حسینی، افزود: پرورش دانش آموزان ورزشکار، تنها بر عهده آموزش و پرورش نیست؛ بلکه ما باید وظیفه تعلیم را بر عهده بگیریم و خانواده‌ها، رسانه‌ها، تبلیغات، وزارت ورزش و جوانان، روحانیون و سایر نهادها نیز در این امر مشارکت کنند تا تعلیم و تربیت به نحو احسن صورت پذیرد.
ایجاد دسترسی عموم به وسایل ورزشی
حسینی با اشاره به اینکه هدف ما باید بازگشت به وضعیتی باشد که در آن، تمامی دانش‌آموزان، روزانه حداقل نیم ساعت به فعالیت‌های ورزشی بپردازند، افزود: بهبود استقامت قلبی، تنفسی و عضلانی دانش‌آموزان می‌تواند بسیاری از ناهنجاری‌های موجود را اصلاح نماید.
وی، ورزش منظم را برای ارتقای آمادگی قلب و ریه‌های دانش‌آموزان که کلید حل بسیاری از مشکلات است، موثر دانست و خاطر نشان کرد: همه بر این امر واقف هستیم که هر فرد روزانه به نیم ساعت ورزش نیاز دارد، اما متأسفانه به علت فقدان فرهنگ ورزش، عدم عادت به فعالیت‌های بدنی منظم و نیز محدودیت دسترسی به زیرساخت‌های ورزشی؛ این مهم به ندرت به مرحله اجرا در می‌آید.
حسینی در ادامه بیان کرد: برای نهادینه شدن فرهنگ ورزش در جامعه، باید دسترسی عموم مردم به امکانات، فضاها، تجهیزات و مربیان ورزشی به حدی افزایش یابد که ورزش کردن به یک عادت روزمره تبدیل شود.
چهار شاخص مؤثر در ترویج ورزش
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان فارس، با اشاربه شاخص مهم برای تحقق ورزش گفت: نیروی انسانی متعهد و کارآمد در تمامی سطوح، از مدارس و دانشگاه‌ها گرفته تا مهدکودک‌ها، پیش‌دبستانی‌ها، پارک‌ها و شهرداری‌ها اولین شاخص مورد تاکید است.
وی فضا و زیرساخت‌های مناسب، شامل سالن‌های ورزشی، زمینهای چمن و سایر امکانات ورزشی را شاخص دوم عنوان کرد و یادآور شد: تجهیزات ورزشی کافی، از جمله توپ و سایر وسایل مورد نیاز و همچنین محتوا و برنامه‌های مناسب و کارآمد از دیگر مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
سلامت جسمانی دانش آموزان فارس
حسینی، با بیان اینکه متأسفانه مطالعات و تحقیقات به‌روزی در زمینه وضعیت سلامت جسمانی دانش آموزان انجام نشده و در دسترس نیست، گفت: تنها منبع قابل استناد در استان فارس، تست‌های آمادگی جسمانی است که دبیران تربیت بدنی در پایان هر نوبت تحصیلی، بر اساس کتاب راهنمای معلم و شیوه‌نامه ارزشیابی، از دانش‌آموزان می‌گیرند.
وی تصریح کرد: در زمان شیوع ویروس کرونا و اجرای طرح کوچ در کشور، به دلیل عدم دسترسی به دانش‌آموزان، آمار و اطلاعات مربوط به قد، وزن و شاخص توده بدنی (BMI) توسط خانواده‌ها اندازه‌گیری شد. وی عنوان کرد: نتایج نشان داد که 30 درصد دانش‌آموزان شامل اضافه وزن و چاقی هستند.
حسینی یادآور شد: شورای سیاست‌گذاری سلامت کشور در حال انجام مطالعاتی در خصوص وضعیت چاقی و اضافه وزن کودکان و نوجوانان است که به صورت حضوری و با کمک مراقبان سلامت در حال جمع‌آوری اطلاعات است.
وی تصریح کرد: این پروژه تحقیقاتی که توسط دکتر هنرور و همکارانشان در حال انجام است، هنوز به اتمام نرسیده و نتایج آن منتشر نشده است.
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان فارس ادامه داد: از نظر مهارتی و فاکتورهای آمادگی جسمانی، بر اساس کتاب راهنمای معلم درس تربیت بدنی که سرفصل‌های مشخصی دارد و مبتنی بر اصول علمی و مطالعات انجام شده است، باید در تمامی مقاطع تحصیلی از مهدکودک تا متوسطه دوم، متناسب با رشد و تکامل حرکتی و یادگیری دانش‌آموزان، ورزش‌های مناسب را آموزش داد.
شاخص های آمادگی جسمانی
حسینی، در تشریح شاخص های آمادگی جسمانی گفت: آمادگی جسمانی دارای 12 فاکتور است که پنج فاکتور آن مربوط به سلامت بوده و همه افراد در تمام طول عمر باید از آنها برخوردار باشند.
وی با بیان اینکه این فاکتورها استقامت قلبی تنفسی یا توان هوازی، استقامت عضلانی تک تک عضلات، قدرت عضلانی، انعطاف‌پذیری و ترکیب بدنی (شامل قد، وزن، طول و قطر اندام‌ها و چربی زیر پوست) است، یادآور شد: این شاخص‌ها دارای استانداردهای بین‌المللی هستند و باید بر اساس اصول علمی اندازه‌گیری و ارزیابی شوند.
وی در ادامه افزود: فاکتورهای دیگر آمادگی جسمانی مانند سرعت، سرعت عکس‌العمل، توان، تعادل، چابکی و هماهنگی عصب و عضله، به ورزشکاران و مهارت‌های ورزشی مربوط می‌شود و نشان‌دهنده میزان مهارت فرد است.
بیش از 50 درصد دانش آموزان ناهنجاری عضلانی دارند
حسینی با اشاره به تحقیقی که در سال 1386 بر روی 623 دانش‌آموز دختر انجام شد،گفت: 30 ناهنجاری اسکلتی عضلانی مانند گردن رو به جلو، گردن افتاده، شست پای کج، زانوی ضربدری و پرانتزی، اسکولیوز جانبی، لوردوز و کیفوز، مورد ارزیابی قرار گرفت که از میان 623 نفر، تنها سه نفر سالم بودند.
وی تصریح کرد: بنابراین می‌توان گفت که بیش از 50 درصد دانش‌آموزان حداقل یکی از ناهنجاری‌های عضلانی را دارند که ناشی از فرهنگ غلط در استفاده از وسایل، ارگونومی نادرست و عادت‌های ناصحیح زندگی مانند نحوه خوابیدن(به ویژه خوابیدن به شکم که هم از نظر علمی رد شده و هم در دین اسلام مکروه شمرده می‌شود)، نشستن، حمل اشیا، پوشیدن کفش و لباس است.
وی ادامه داد: به عنوان مثال، شلوارهایی که دانش‌آموزان می‌پوشند، اغلب فاقد اصول صحیح بوده و منجر به ایجاد زانوی خمیده در آنها می‌شود.
بحران سلامت جامعه
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان فارس، در خصوص وضعیت سلامتی جامعه گفت: چنانچه بخواهیم درباره وضعیت سلامتی جامعه سخن بگوییم، باید به چند شاخص کلیدی اضافه وزن، چاقی، فاکتورهای آمادگی جسمانی؛ و همچنین ساختار اسکلتی-عضلانی توجه ویژه داشته باشیم.
حسینی عنوان کرد: بی‌تردید، این شاخص‌ها با مشکلات متعددی مواجه هستند که مستلزم همکاری و تلاش جمعی است. این مهم نیازمند آگاهی‌بخشی به تمامی اقشار جامعه، به‌ویژه والدین، اولیای مدارس، آموزگاران دوره ابتدایی، دبیران تربیت بدنی و مدیران آموزشی می‌باشد.
وی، با نگرانی به موضوع مهمی در حوزه سلامت جامعه اشاره نموده و گفت: عرضه‌کنندگان محصولات و خدماتی همچون قهوه، در مقایسه با نهادهای آموزشی و سلامت‌محور، موفقیت بیشتری در نفوذ به جامعه داشته‌اند و به سهولت توانسته‌اند محصولات خود، از جمله قهوه، مواد مخدر و قلیان را در سطح جامعه گسترش دهند.
وی یادآور شد: به همین ترتیب، صنعت فست‌فود نیز عملکرد موفق‌تری نسبت به ما داشته است زیرا این صنایع، برعکس جامعه سلامت؛ سرمایه‌گذاری های کلان بهمراه امکانات، تجهیزات و فضای مناسب برای ترویج خود را در اختیار دارند و توانسته است به راحتی در خانواده‌ها نفوذ کند، به گونه‌ای که مصرف غذاهای فوری به یک عادت غذایی رایج در میان کودکان و نوجوانان تبدیل شده است.
حسینی در ادامه سخنان خود تاکید کرد: باید توجه داشت که فرهنگ‌سازی در جهت اصلاح این وضعیت، کاری بس عظیم و پیچیده بوده که نیازمند توجه و تلاش مضاعف است.
ارگان های ورزشی باید یکپارچه شوند
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان فارس خبر داد: در حال حاضر، مدیریت ورزش کشور ما بین هشت ارگان مختلف تقسیم شده و فاقد یکپارچگی لازم است. این امر موجب شده تا نه در زمینه استعدادیابی و نه در عرصه قهرمانی، به موفقیت‌های چشمگیری دست نیابیم. وی خاطر نشان کرد: هر یک از این ارگان‌ها، از جمله وزارت ورزش و جوانان، آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها، نیروهای نظامی و انتظامی، شهرداری‌ها و ورزش کارگری، به صورت جزیره‌ای عمل می‌کنند و علیرغم برخورداری از فضاها و نیروهای مناسب، فاقد مدیریت یکپارچه و هماهنگ هستند.
مدرسه؛ مهم ترین نقطه ارتباط با دانش آموزان
حسینی با بیان اینکه مدرسه، به عنوان مهم‌ترین نقطه ارتباط با دانش‌آموزان، اولیا و خانواده‌ها، نقشی حیاتی در این زمینه ایفا می‌کند؛ گفت: در برنامه هفتگی تمامی مدارس و برای کلیه دانش‌آموزان، دو ساعت ورزش گنجانده شده که جزء جدانشدنی برنامه درسی محسوب می‌شود همچنین برای تمامی دانش‌آموزان، کتاب راهنمای معلم و معلمان مجرب در نظر گرفته شده است. با این حال، ضروری است که به آموزش مستمر معلمان نیز توجه ویژه‌ای مبذول گردد.
جذب نیروی انسانی توانمند
حسینی با اشاره به جذب و آموزش نیروی انسانی مورد نیاز گفت: لازم به ذکر است که توسعه و رشد در هر زمینهای، تنها با بهره‌گیری از نیروی انسانی کارآمد امکان‌پذیر است و این مهم مستلزم جذب صحیح نیرو، برگزاری دوره‌های ضمن خدمت، توانمندسازی مستمر و آگاهی‌بخشی مداوم می‌باشد.
وی به دوره‌های توانمندسازی معلمان و جذب نیروهای جدید اشاره کرد و افزود: مهم‌ترین عامل در این زمینه، نیروی انسانی توانمند است که باید این نیروها را به خوبی جذب نموده، آموزش داده، حفظ کره و ارتقا بخشیم تا انگیزه لازم را در آنها ایجاد کنیم که بتوانند به بهترین نحو ممکن به انجام وظایف خود بپردازند.
توانمندسازی نیروی انسانی؛ تمرکز اصلی تربیت بدنی
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان فارس، در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر، تمرکز اصلی ما بر توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی است، افزود: در حال برگزاری دوره‌های ضمن خدمت، ارتقای آگاهی و آموزش مهارت‌های ضروری به کارکنان هستیم که پس از تمرکز بر نیروی انسانی، توجه ما معطوف به زیرساخت‌ها، فضاها و تجهیزات می‌شود.
افزایش چشمگیر فضاهای ورزشی در استان
حسینی در تشریح موضوع فضا های ورزشی استان نیز گفت: در برنامه ششم توسعه، هدف‌گذاری برای سرانه فضای ورزشی دانش‌آموزی یک متر مربع بود که این هدف در برنامه هفتم نیز تداوم یافته است.
وی ادامه داد: لازم به ذکر است که در اکثر کشورهای پیشرفته، این سرانه حدود یک متر مربع است. در حال حاضر، متوسط کشوری ما که در برنامه ششم 0.33 متر مربع بود، در برنامه هفتم به 0.44 متر مربع افزایش یافته است، اما همچنان با هدف یک متر مربع فاصله قابل توجهی داریم.
حسینی خبر داد: در استان فارس، زمانی که ما حدود 30 ماه پیش مسئولیت را بر عهده گرفتیم، متوسط سرانه فضای ورزشی دانش‌آموزی 0.217 متر مربع بود. خوشبختانه، با اجرای طرح شهید سلیمانی که یک طرح مشارکتی با حضور مردم، اولیا، خیرین، شهرداری‌ها، نمایندگان مجلس، فرمانداری‌ها و بخشداری‌ها بود، توانستیم پیشرفت قابل توجهی حاصل کنیم.
رشد 100 درصدی فضاهای ورزشی دانش آموزی
حسینی برای درک بهتر این پیشرفت، به آمار اشاره کرد و خبر داد: از ابتدای تاریخ آموزش و پرورش استان فارس تا زمان شروع فعالیت ما، تعداد کل فضاهای ورزشی دانش‌آموزی 276 مورد بود. در 30 ماه اخیر، 300 فضای جدید به این مجموعه اضافه شده است که نشان‌دهنده رشد 100 درصدی بوده و این دستاورد بزرگ موجب افزایش قابل توجه سرانه فضای ورزشی ما شده است.
سرانه فضای ورزشی فارس
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان فارس، با بیان اینکه استان فارس از نظر جمعیت دانش‌آموزی، پنجمین استان کشور است؛ خاطر نشان کرد: در ابتدای فعالیت در این مسوولیت، رتبه استان از نظر سرانه فضای ورزشی بیست و پنجم بود، اما اکنون با رشد قابل توجهی به رتبه پانزدهم ارتقا یافته است.همچنین سرانه فضای ورزشی از 0.34 به 0.47 متر مربع افزایش یافته و از میانگین کشوری نیز فراتر رفته است.
حسینی نوید داد: هدف ما رسیدن به جایگاه واقعی استان، یعنی حداقل رتبه پنجم کشور و دستیابی به متوسط سرانه کشورهای توسعه‌یافته، یعنی یک متر مربع است که باید تلاش مضاعف صورت گیرد.
حیاط مدرسه؛کلاس درس تربیت بدنی
حسینی یادآورشد: حیاط مدرسه، خود یک کلاس مهم است و نباید در اولویت آخر قرار گیرد؛ بلکه باید همانند سایر دروس اهمیت داده شود، زیرا همه دروس از اهمیت یکسانی برخوردارند.
حسینی با اشاره به اینکه در گذشته، برای درس تربیت بدنی، فضای مناسبی در نظر گرفته نمی‌شد، به اداره کل نوسازی و خیرین مدرسه‌ساز پیشنهاد کرد که هنگام ساخت مدارس، حیاط مدرسه را به عنوان کلاس درس تربیت بدنی در نظر بگیرند و فضاهای ورزشی مانند زمین والیبال، فوتسال و بسکتبال را با رعایت اصول ایمنی و جهت‌گیری مناسب (ترجیحاً رو به جنوب) طراحی کنند.
وی در ادامه اظهار داشت: در کنار توسعه زیرساخت‌ها و فضاها، تأمین تجهیزات ورزشی مدارس نیز از وظایف مدیران بوده که توجه به این امر، نیازمند فرهنگ‌سازی و توجه ویژه است.
عملکرد درخشان دانش آموزان استان فارس
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان فارس نوید داد: خوشبختانه، هیئت ورزش دانش‌آموزی و تیم‌های اعزامی ما در سال جاری عملکرد درخشانی داشته‌اند و تمامی تیم‌های ما در سطح کشور موفق به کسب مقام شده‌اند.
حسینی در ادامه خبر داد: در 24 رشته دانش‌آموزی و 8 رشته فرهنگی، مقام‌های اول تا سوم کشور را کسب کرده‌ایم. برخی از این موفقیت‌ها در قهرمانی بسکتبال متوسطه اول پسران، هندبال دختران، و کسب مقام دوم در تنیس روی میز پسران بوده که سال‌ها در آنها مقامی نداشتیم. همچنین در دو و میدانی ابتدایی، هم در بخش دختران و هم پسران به مقام قهرمانی دست یافتیم.
وی تصریح کرد: در مجموع، بیش از 270 دانش‌آموز استان فارس امسال بر سکوی قهرمانی کشور ایستادند و نزدیک به 200 نفر از دانش‌آموزان و فرهنگیان در رشته‌های مختلف عضو تیم ملی هستند علاوه بر آن در حال حاضر، در مسابقات جهانی دانش‌آموزی که در بحرین در حال برگزاری است، نمایندگانی از استان فارس شامل یک دانش‌آموز، یک مربی و دو سرمربی، کاروان تیم جمهوری اسلامی ایران را همراهی می‌کنند که مایه افتخار استان است.
وضعیت نا مطلوب ورزش حرفه ای فارس
وی با بیان اینکه ورزش حرفه‌ای فارس در مقایسه با استان‌های مشابه و حتی استان‌هایی که از نظر صنعتی ضعیف‌تر هستند، وضعیت مطلوبی ندارد، ادامه داد:
سال‌هاست که تیم‌هایی مانند برق شیراز و فجر را در لیگ برتر نداریم و باشگاه‌های فوتبال، والیبال و بسکتبال ما جایگاه مناسبی ندارند. تنها در برخی رشته‌ها مانند کشتی، تک چهره‌هایی داریم که به المپیک راه می‌یابند.
حسینی تاکید کرد: ساختار ورزش قهرمانی ما تا زمانی که اقتصاد ورزش به درستی تعریف نشود، حامیان مالی و اسپانسرها وارد عرصه نشوند و تبلیغات مؤثر صورت نگیرد، نمی‌تواند به جایگاه مطلوب خود دست یابد.
تجربه‌گردانی معلمان؛ کار نوآورانه استان فارس
معاون تربیت بدنی و سلامت آوزش پرورش استان فارس به برگزاری دوره‌های توانمندسازی معلمان ورزش در مناطق مختلف استان اشاره کرد و خبر داد: در راستای هویت‌بخشی به حوزه ورزش، اقدامات متعددی انجام داده‌ایم. در این دوره‌ها، دو هزار و ۱۲۰ معلم ورزش در 33 کلاس آموزشی سه روزه شرکت کردند و مهارت‌های مورد نیاز را آموزش دیدند.
وی در ادامه سخنان خود اظهار داشت: رویکرد تجربه‌گردانی، یک کار بزرگ و نوآورانه است که در هیچ جای کشور به این شکل انجام نمی‌شود.
پروژه های متعدد ورزشی
حسینی یاد آور شد: از سال 1401 که دوران کرونا به پایان رسید، استخرهای متعددی از جمله استخر نرجس در چهارراه مقر، استخر شهید بعد از 15 سال تعطیلی، استخر داراب، استخر ارسنجان، استخر خرامه راه‌اندازی شده‌اند و استخر کوار نیز تا عید افتتاح خواهد شد.
وی در ادامه با اشاره به افتتاح سالن‌های ورزشی مانند سالن سپیدان، دشمن زیاری، اشکنان و بخش لار، اظهار داشت: در هفته گذشته، 12 زمین چمن را افتتاح کردیم و همزمان 5 کلاس درس برای مدارس استثنایی تجهیز شده است.
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش پرورش استان فارس خبر داد: در مجموع، حدود 135 کلاس درس در مدارس استان مجهز به امکانات ایمنی و تجهیزات ورزشی هستند.
پویش یک روز با ورزش
حسینی در پایان خاطر نشان کرد: علاوه بر توسعه زیرساخت‌ها و تجهیزات، در بعد آموزش و رویدادهای ورزشی نیز فعالیت‌های گسترده‌ای انجام شده است. به عنوان مثال، در هفته گذشته پویشی با عنوان “یک روز با ورزش” برگزار شد که این فرآیند فرهنگ‌سازی نه تنها از امروز، بلکه از سال‌های گذشته در حال انجام است و ما امیدواریم با تداوم این روند، شاهد ارتقای جایگاه ورزش در جامعه باشیم.
انتهای پیام /ریحانه مهرعلی
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید