رنجی کهن در بهشت عطرها/ گل محمدی فارس در چنگال دلالان / نبرد نابرابر کشاورزان با دلالان در صنعت گل محمدی
عطر جاودانه این گل، نه تنها در شعر کهن پارسی، که در رگ های اقتصاد محلی می تپد؛ اما کشاورزان با دستان پینه بسته، گلبرگ های امید را از شاخه ها می چینند، درحالی که سود حاصل از این «طلای سرخ» به جیب واسطه ها سرازیر می شود.
به گزارش سلام دنا؛ اردیبهشتِ فارس با رَستنگاه های گل محمدی، نقشی از بهشت را بر زمین می کشد. دشت های داراب و میمند، زیر آفتاب نرم بهاری، فرشی ارغوانی از گلبرگ های معطر می گسترانند و صدای خنده های گلچینان، نوای زندگی را به کوهستان های خشک بازمی گرداند.
اما این زیبایی رویایی، روی دیگری هم دارد: گل محمدی، این میراث چندصدساله، در چرخه معیوب نبود گلچین، قیمت های ناعادلانه و صنایع فرآوری ضعیف، هر روز پژمرده تر می شود. کشاورزان میمندی، با چهره هایی آفتاب سوخته و دستانی خسته، از روزهایی می گویند که محصول یکساله شان را دلالان به بهای ناچیز می خرند و با سودی ۲۰۰ درصدی به دیگر استان ها می فروشند.
گل محمدیِ فارس، که می توانست اقتصاد محلی را متحول کند، اکنون در سایه نبود زنجیره ارزش، به «کالایی برای قاچاق» تبدیل شده است. حتی برند این گل، که باید متعلق به زادگاهش باشد، امروز به نام کاشان در بازار می درخشد.
در این میان، بلغارستان و ترکیه با سرمایه گذاری روی صنعت اسانس، سودهای کلان به جیب می زنند و ایران، با وجود رکورددار بودن در سطح زیر کشت، از قافله عقب مانده است. پرسش اینجاست، آیا گل محمدی، این نماد فراموش شده فرهنگ و اقتصاد فارس، پیش از آنکه آخرین غنچه هایش بریزند، نجات خواهد یافت؟
بحران صنعت گل محمدی در میمند
نماینده اتحادیه گلداران میمند هشدار داد: از اواخر فروردین تا اردیبهشت، مشکلات گلداران سرخط خبرهاست، اما پس از فصل برداشت، همه چیز به فراموشی سپرده می شود و کمترین قدمی برای رفع این چالش ها برداشته نمی شود.
غلامرضا زرینی با اشاره به اختلال در روابط سه ضلعی صنعت گل محمدی گفت: گلچین ها حلقه گمشده این زنجیره اند. تغییر سبک زندگی و ناعادلانه بودن سود، گلچین های محلی را به مشاغل دیگر کشانده و جای آن ها را اتباع خارجی گرفته اند. اکنون حتی پس از ساماندهی مهاجران، یافتن گلچین در میمند و داراب به معضلی جدی تبدیل شده است.
نبرد نابرابر گلدار و گلاب گیر
زرینی به رابطه ناسالم گلداران و گلاب گیران اشاره کرد و افزود: عمر گل محمدی تنها نیمروز است، اما گلاب گیران تا ۲ سال فرصت فروش دارند. این ناهمزمانی، گلداران را در موضع ضعف قرار می دهد. گلدار مجبور است محصول را فوری بفروشد، وگرنه کیفیت گل و درآمدش از بین می رود.
خروج گل میمند با برند کاشان!
نماینده اتحادیه گلداران از خام فروشی گل میمند انتقاد کرد و یادآور شد: سالانه ۴۰۰ تن گل تر از میمند به کاشان منتقل می شود تا با برند آنجا به فروش برسد. باید ورودی شهر در فصل برداشت بسته شود تا دسترنج کشاورزان محلی به راحتی خارج نشود.
دلالان؛ تعیین کنندگان قیمت گل
زرینی به نقش تخریبی دلالان در قیمت گذاری گل محمدی پرداخت و بیان کرد: اتحادیه ها در تعیین قیمت نقشی ندارند! تنها ۲ تا سه مغازه در میمند قیمت را دیکته می کنند. سال گذشته قیمت مصوب ۷۰ هزار تومان بود، اما گلاب گیران حتی ۴۰ هزار تومان هم پرداخت نکردند. این ناعدالتی، کشاورزان را به نابودی کشانده است.
آینده تاریک صنعت گلاب میمند
وی با بیان ناامیدی گلداران هشدار داد: کشاورزان به آینده این صنعت امیدی ندارند. بسیاری درختان گل خود را قطع کرده و زمین ها را به کشت محصولات دیگر اختصاص داده اند. اگر همین روند ادامه یابد، میمند جایگاه جهانی خود را در صنعت گل و گلاب کاملاً از دست خواهد داد.
استان فارس؛ نگین بی‌همتای تولید گل محمدی
در جهان گل محمدی، استان فارس به‌عنوان منحصربه‌فردترین محصول کشاورزی در سطح جهانی شناخته می‌شود. این استان با بهره‌گیری از شرایط اقلیمی ویژه، جایگاهی بی‌بدیل در عرصه کشت و تولید این گل ارزشمند دارد.
آمار جهانی و سهم ایران
براساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی فارس، سطح زیرکشت گل محمدی در جهان ۳۵ هزار هکتار و سهم ایران ۲۲ هزار هکتار است که ۶۵ درصد از سطح زیرکشت جهان را شامل می شود.
شهرستان داراب در استان فارس با پهنه‌ای بیش از پنج هزار هکتار، میزبان وسیع‌ترین دشت گل محمدی دیم جهان در روستای لایزنگان است. این منطقه به‌عنوان قطب اصلی تولید گل محمدی دیم در جهان شناخته می‌شود.
پارادوکس سودآوری: بلغارستان پیشتاز
با وجود کشت کمتر بلغارستان(۱۲ درصد سطح زیر کشت جهان) با سطح زیرکشت کمتر از ایران، به‌دلیل تمرکز بر تولید اسانس گل محمدی، ۸۰ برابر بیشتر از ایران سودآوری دارد! این در حالی است که ایران با دارا بودن کیفیت بالاتر گل، هنوز نتوانسته از این ظرفیت بهره‌برداری اقتصادی مطلوب کند.
استان فارس با دارا بودن بزرگترین دشت‌های دیم گل محمدی جهان و کیفیت بی‌نظیر این محصول، پتانسیل تبدیل شدن به قطب اصلی اسانس‌سازی جهانی را دارد. با این حال، نیازمند سرمایه‌گذاری در فناوری‌های فرآوری و بازاریابی هوشمند برای رقابت با کشورهایی مانند بلغارستان است.
استان فارس پیشتاز در کشت گل محمدی با پتانسیل‌های بی‌نظیر
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی فارس نیز به خبرنگار ایرنا گفت: رتبه نخست سطح زیر کشت گل محمدی در کشور و جهان، تولید محصول سالم و ارگانیک، سازگاری با شرایط دیم و کم‌آبی، امکان افزایش راندمان با استفاده از ژنوتیپ‌های برتر و نهال کشت بافتی، توسعه سطح زیر کشت در اراضی درجه دو، امکان کشت در اراضی شیبدار، افزایش غلظت اسانس در ارتفاعات بالاتر و امکان کشت دیم در مناطق با بارش ۳۵۰ میلی‌متر به بالا، از مهمترین پتانسیل‌های این استان در حوزه گل محمدی است.
ابوالفضل زمانی‌فرد در ادامه با اشاره به جایگاه گردشگری به عنوان گسترده‌ترین صنعت خدماتی جهان افزود: استان فارس با دارا بودن هشت هزار هکتار مزارع گل محمدی، می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت‌هایی نظیر مزارع ارگانیک تقویت‌کننده اکوسیستم، وجود صنایع فراوری بدون واسطه و چشم‌انداز بی‌نظیر باغات دیم گل محمدی در ارتفاعات لایزنگان داراب، به قطب اکوتوریسم و گردشگری روستایی تبدیل شود.
راهبردهای توسعه گل محمدی در بحران آب
وی با تاکید بر سازگاری گل محمدی با خشکی بیان کرد: ۳۰ درصد از گلستان‌های کشور به صورت دیم کشت می‌شوند و مقاومت این گیاه به شرایط نامساعد محیطی و خاکی و توجیه اقتصادی کشت در اراضی شیبدار، انگیزه کشاورزان برای توسعه آن را افزایش داده است.
وی ادامه داد: ضرورت دارد توسعه گلستان‌ها همراه با شناسایی ژنوتیپ‌های برتر و حفظ پیوند فرآورده‌های گل محمدی با فرهنگ کشور ادامه یابد. مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی فارس با اشاره به راهکارهای عملیاتی برای جهش تولید گل محمدی یادآور شد: ایجاد صنایع فرآوری و کارخانه‌های اسانس‌گیری با توجه به ارزش اقتصادی بالا، ارتقای نقش دانشگاه‌ها و مراکز دانش‌بنیان در صنعت اسانس و گلاب، بازاریابی هدفمند و توسعه زنجیره‌ای محصول و ایجاد برند معتبر متناسب با ظرفیت تولید استان از جمله راهکارهاست.
انتهای پیام/حیدر رضایی
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید