بیماری‌های غیرواگیر؛ عامل ۷۰ درصد مرگ و میرها/ شناسایی و معرفی عوامل خطر نخستین گام برای مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر است

رئیس دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه در حال حاضر بیماری‌های غیرواگیر عامل ۷۰ درصد مرگ و میرها در کشور و استان ما هستند، گفت: شناسایی و معرفی عوامل خطر نخستین گام برای مبارزه با این بیماری‌ها است.

به گزارش سلام دنا؛ دکتر رضا چمن امشب در برنامه زنده «پیک سلامت» که با موضوع “کنترل و پیشگیری بیماری‌های غیرواگیر با رویکرد استانی” از شبکه دنا پخش شد، با اشاره به تقسیم‌بندی کلی بیماری‌ها به دو دسته واگیر و غیرواگیر، افزود: در بحث بیماری‌های واگیردار مانند مالاریا، سل، سیاه سرفه، سرخک، وبا و حصبه یک عامل بیماری‌زای عفونی، میکروبی، ویروسی و به طور کلی یک موجود زنده یا محصول آن از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود اما در بیماری‌های غیرواگیر این ویژگی وجود ندارد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌ها، دیابت، افسردگی، خشونت و سوانح و حوادث نیز طیف بیماری‌های غیرواگیر را تشکیل می‌دهند، عنوان کرد: البته در بحث سرایت‌پذیری ممکن است بعضی رفتارها و بیماری‌های غیرواگیر مانند افسردگی و استعمال دخانیات نیز از فردی به فرد دیگر سرایت کنند.

دکتر چمن بیان کرد: رویکردی که در حال حاضر بیشتر مدنظر قرار دارد، غلبه بر بیماری‌های غیرواگیردار است زیرا ایجاد دگرگونی در سه دسته از عوامل سبب شده که کفه ترازو به سمت بیماری‌های غیرواگیر سنگین‌تر شود.

وی با اشاره به اینکه ۷۰ درصد بار بیماری‌ها ناشی از بیماری‌های مزمن غیرواگیردار است، بیان کرد: دگرگونی در عوامل جمعیت‌شناختی و تغییراتی که در سنین مختلف جامعه رخ داده مانند افزایش امید به زندگی، افزایش جمعیت میانسال و افزایش جمعیت سالمند از جمله مواردی است که سبب افزایش میزان بیماری‌های غیرواگیر شده است.

افزایش بیماری‌های غیرواگیر با دگرگونی در سبک زندگی

رئیس دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد ادامه داد: بخش عمده‌ای از تعییرات نیز مربوط به دگرگونی در سبک زندگی است که منجر به افزایش روزافزون بیماری‌های غیرواگیر شده است که از جمله این تغییرات می‌توان به شهرنشینی، صنعتی و ماشینی شدن زندگی، کم تحرکی، تغییر عادات غذایی و رفتارهای مخاطره آمیز در تغذیه اشاره کرد.

وی علت دیگر افزایش میزان بیماری‌های غیرواگیر نسبت به بیماری‌های واگیر را کنترل و کاهش بیماری‌های واگیردار عنوان و بیان کرد: با اصلاح شرایط زندگی و بهداشت بهتر و بسیاری رخدادهای دیگر و کار خوب نظام سلامت در واکسیناسیون و پیشگیری از بیماری‌های واگیردار سبب کاهش بار بیماری‌های عفونی شده است، با این حال نباید از این بیماری‌ها غافل شد.

مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر دشوارتر از بیماری‌های واگیر

رئیس دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر دشوارتر است، تصریح کرد: در بیماری‌های واگیر و مسری عامل و منشأ بیماری را می‌شناسیم و راه انتقال را هم معمولا می دانیم و ابرازهای مشخص و تعریف شده‌ای برای مبارزه با بیماری داریم، اما در بیماری‌های غیرواگیر وضع اینگونه نیست.

دکتر چمن بیان کرد: در بیماری‌های غیرواگیر عوامل سبب ساز و زمینه ساز متعددی وجود دارد که به علت ارتباط پیچیده بین این عوامل و حتی ارتباط پیچیده‌ای که بین این بیماری‌ها وجود دارد، کار مبارزه بسیار دشوار بوده و به سختی می‌توان ابزاری را برای مقابله با آنها پیدا کرد.

وی عنوان کرد: مورد دیگری که کار مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر را دشوار می‌کند، این است که دوره پنهانی طولانی دارند که این مورد هم تهدید و هم فرصت تلقی می‌شود، از این لحاظ تهدید محسوب می‌شود که یک دوره طولانی ناآگاهی از وجود بیماری، سبب وخیم شدن وضعیت بیمار می‌شود، اما از سویی این دوره پنهانی طولانی فرصت خوبی برای غربال‌گری و تشخیص زودهنگام است.

اهداف سند پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر

رئیس دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد به سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر کشور اشاره داشت و گفت: در این سند اهداف به شکل کمی مشخص بوده و اهداف استانی نیز برگرفته از این اهداف ملی است.

دکتر چمن افزود: از جمله این اهداف می‌توان به ۲۰ درصد بهبود فعالیت فیزیکی اشاره کرد که طی یک دوره ۱۰ ساله از ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۴ انتظار می‌رود بتوانیم فعالیت فیزیکی را به میزان ۲۰ درصد بهبود ببخشیم.

وی ۳۰ درصد کاهش استعمال دخانیات، ۳۰ درصد کاهش مصرف نمک توسط مردم و ۲۵ درصد کاهش شیوع فشار خون بالا را از دیگر اهداف کمی این سند عنوان کرد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه یک سری اهداف اختصاصی نیز در این سند مدنظر است، گفت: از جمله این اهداف این است که ۷۰ درصدی افرادی که در معرض بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا هستند، شناسایی شده و تحت درمان قرار گیرند.

دکتر چمن توسعه خدمات بهداشتی درمانی را از دیگر اهداف اختصاصی این سند عنوان و ابراز کرد: این اهداف باید با یک رویکرد استانی بومی‎سازی شود تا به میزان بیشتری جنبه اجرایی پیدا کند.

شناسایی و معرفی عوامل خطر نخستین گام مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر

وی در خصوص راه‌های مقابله با بیماری‌های نیز گفت: در بحث بیماری‌های غیرواگیر، اولین گام شناسایی و معرفی عوامل خطر به توده جامعه و آحاد مردم است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد دومین گام را بحث پیشگیری دانست و تصریح کرد: مهم‌ترین رویکرد ما در پیشگری از بیماری‌های غیرواگیر، به دلیل اجتماعی بودن این بیماری‌ها، باید با راهکار و راهبرد بسیج اجتماعی باشد.

دکتر چمن خاطرنشان کرد: بسیج اجتماعی باید در خودمراقبتی تبلور عینی پیدا کند، تا جایی که ما مطمئن شویم همه افراد جامعه حافظ سلامت خود و اطرافیانشان هستند.

وی عنوان کرد: راهکار دیگر، بحث بومی سازی برنامه‌های پیشگیری و استفاده از فرصت‌های موجود منطقه‌ای و مزیت‌های نسبی است، که از مهم‌ترین این مزیت‌ها می‌توان به طبیعت بکر استان کهگیلویه و بویراحمد اشاره کرد که برای فعالیت بدنی بسیار مناسب است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد غربالگری و تشخیص زودهنگام را از دیگر راه‌های مقابله با بیماری‌های غیرواگیر عنوان و بیان کرد: این بحث در بیماری‌های غیرواگیر به ویژه بیماری‌هایی مانند دیابت، فشارخون و انواع سرطان‌ها بسیار مهم است.

آنفولانزای فصلی را جدی بگیرید

دکتر چمن در ادامه با بیان اینکه از بیماری‌های واگیردار نیز نباید غافل شد، گفت: آنفولانزای فصلی از جمله این بیماری‌ها بوده که گاهی به شکل حاد همه گیری پیدا می‌کند.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر واکسن این بیماری در سطح کشور و به تبع آن در استان ما نیز توزیع شده است، افزود: توصیه می‌شود گروه‌های در معرض خطر حتما واکسن آنفولانزا دریافت کنند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد گروه‌های در معرض خطر را شامل افراد بالای ۶۵ سال، کودکان ۹ ماه تا ۵ سال، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای جدی مانند بیماران سرطانی و افراد عضو پیوندی و غیره عنوان و زمان مناسب دریافت این واکسن را اواخر شهریور و اوایل مهرماه دانست.