بلاد شاپور تجلی معماری ایرانی و اسلامی

بلاد شاپور با یک معماری اصیل و ناب تو را با خود به سفر با کاروانها می برد و می توانی در بازار شهر در تاریخ صفویه قدم بزنی و مسیر یک کیلومتری کاروانسرا تا ارگ تاریخی را طی کنی.

شهر تاریخی بلاد شاپور در جنوب شهر دهدشت قرار داشته و در آن هفت بارگاه متبرکه، بازار، دو کاروانسرا، یک مسجد جامع، چهار حمام، دو حوزه علمیه و ارگ این شهر قرار دارد.

در مجاورت هر یک از دروازه های شرقی و غربی شهر نیز گورستانهای قدیمی وجود دارد.

همه معابر اصلی این بافت تاریخی به بازار راه داشته و بناهای مسکونی و تجارتی، کاروانسراها، حمام ها، امامزاده ها و مدرسه ها نیز در مسیر این بازار تأسیس شده اند.

این اثر تاریخی ۳۰ سال است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و در معماری این بافت شیوه ها و گونه های مختلف معماری اسلامی در ادوار مختلف وجود دارد.

در این بافت تاریخی کهن و زیبا ارگ محمد خانی، مسجد مورک، قبر خضر نبی، برج دیدبانی، حمام کهیار، حمام ضلع شرقی، حمام مسجد جامع که به حمام محمد مشهور است، کاروانسرا و بازار امامزاده جابر قرار دارد.

در سفر به این شهر که در میان دیوارهای کهن تاریخ آرمیده است، مسجد جامع، زائرسرای امامزاده معصوم، تجارتخانه، سه دختران، آب انبار و خانه های قدیمی را نیز می توان به تماشا نشست.

کاروانسرای بلاد شاپور یکی از زیباترین جلوه های این بافت تاریخی است که در ضلع غربی شهر قرار داشته و ۳۷ حجره دارد.

در جلوی حجره ها نیز ۳۰ ایوان وجود دارد که مسافران حجره ها می توانستند فارغ از هیاهوی کاروانسرا در این حجره ها شب ره به صبح برسانند و دمی بیاسایند.

این حجره ها دور تا دور حیاط بنا شده اند و چهار ایوان بزرگ در چهار گوشه آن به شکل متقارن وجود دارد که هر ایوان به سه یا چهار حجره راه دارد.

این کاروانسرا به بازار شهر راه داشته و این امر داد و ستد را برای بازرگانان راحت می کرد و این بازار در دوران صفویه یکی از بازارهای فعال و مهم در منطقه جنوب و جنوب غربی کشور بوده که با کشورهای چین، هند و حوزه خلیج فارس ارتباط داشته است.

در ضلع غربی شهر هفت گنبد، حمام کهیار قرار دارد که فاصله این حمام از محل کاروانسرا ۴۰ متر بوده و این امر برای مسافران کاروان مزیتی بود که خستگی سفر را بزدایند.

در چهارگوشه صحن مرکزی و نیم گنبد آن رسم بندیهای هندسی متقارنی وجود دارد که پلان چهار گوش را به گنبد تبدیل کرده است.

این حمام دارای دو بخش سردینه و گرمخانه همراه با سردرب، چاه آب است که بوسیله راهروهایی پیچ دار به همدیگر راه دارند.

آب انبار از دیگر بخشهای این شهر تاریخی است که در ضلع شرقی شهر و در دامنه آبریز مشرف بر شهر قرار دارد.

این آب انبار به فاصله ۱۲۰ متری از ارگ تاریخی دهدشت بنا شده که دارای چهار حوضچه پلکانی است و کف هر حوضچه نسبت به حوض قبل از خود برجسته تر است.

پلان این آب انبار مستطیلی بوده و از مصالحی همچون گچ، سنگ و ساروج خاکستری که خاص زیرساخت های آبی شهر است، ساخته شده است.

مساجد این شهر دو مسجد جامع و مسجد مورک است که مسجد جامع کهن ترین مسجدی است که در ضلع شرقی بافت قدیم دهدشت و بین دو محور اصلی شهر یعنی بازرا و معبر شمالی قرار دارد.

قدمت مسجد جامع به قبل از دوران صفویه باز می گردد و زمان ساخت مسجد مورک نیز که در ضلع غربی بافت تاریخی دهدشت قرار دارد به اوایل دوره صفویه باز می گردد.

گنبد امامزاده های این شهر که شهر ره به هفت گنبد معروف کرده است، به زمانهای مختلف تاریخی تعلق دارند.

تاریخ بنای امامزاده پیرغازی که در محله رواق از بافت تاریخی دهدشت قرار دارد به دوره سلجوقی تعلق دارد.

یکی دیگر از بناهای مذهبی این شهر بقعه امامزاده معصوم است که در جنوب بلاد شاپور قرار دارد و پوشش گنبدی این سازه تاریخی دارای حجم وارتفاعی بالاتر از سایر بناها بوده و  در نقاط مختلف بلاد شاپور این گنبد قابل دیدن است که قدمت آن به دوره ایلخانیان باز می گردد.

بلاد شاپور شهر کاروانسراها و بازارها و حجره ها، شاهکاری است از معماری دوران صفویه که اصالت، هنر، ذوق و استعداد ایرانی و اسلامی معمارانش در هر گوشه این بنا هویداست.

 انتهای پیام/مهر